Na podstawie ustawy z 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (dalej ustawa) dnia 18 kwietnia br. weszły w życie nowe wymagania dotyczące przedsiębiorców, który świadczą usługi w zakresie przewozu drogowego towarów wrażliwych. W/w akt prawny jest nową ustawą, a nie nowelizacją.
Celem przedmiotowej ustawy jest uszczelnienie podatku VAT związanego z przewozem towarów wrażliwych (paliw, olejów smarownych, tytoniu, alkoholu itd.) poprzez monitorowanie drogowego przewozu towarów. Przepisy mają służyć, jako narzędzie do walki z nieuczciwymi podmiotami, które nielegalnie handlują w szczególności w/w towarami. Podmioty wskazane w ustawie będą zobowiązane m.in. do przesyłania zgłoszeń do rejestru SENT. Aby przesyłać takie zgłoszenia, uzupełniać je i aktualizować, należy zarejestrować się na portalu PUESC (link: https://puesc.gov.pl/web/puesc/eklient;jsessionid=bYP2Lvmd-XCHoWzt6m+JlXWt.undefined).
Systemowi monitorowania drogowego podlega przewóz towarów ściśle określonych w ustawie, a określonych podkategoriami PKWiU oraz pozycjami CN. Przewóz towarów może nastąpić po otrzymaniu numeru referencyjnego. Zgodnie z ustawą, przewidziano prowadzenie rejestru, do którego obowiązek zgłoszenia nałożono na trzy rodzaje podmiotów: podmiot wysyłający, podmiot odbierający i przewoźnik.
W ustawie „podmiot wysyłający” zdefiniowano jako osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą, dokonującą:
- dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług:
- ostatniej przed rozpoczęciem przewozu towarów – w przypadku, gdy jest dostawcą towaru, a po wydaniu towaru jest on przewożony na rzecz podmiotu odbierającego,
- uprawnionym do rozporządzania towarami jak właściciel w momencie rozpoczęcia przewozu – w przypadku, gdy dostarcza towary na rzecz podmiotu odbierającego w celu dokonania dostawy towarów po zakończeniu przewozu towarów,
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT,
- eksportu towarów w rozumieniu ustawy o VAT.
Z kolei „podmiot odbierający” rozumiany jest jako osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą, dokonująca wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu towarów lub nabycia towarów w przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT.
Trzeci ze zobowiązanych to „przewoźnik”, rozumiany jako osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą, wykonująca przewóz towarów.
Poniżej przedstawiam opis określonych procedur:
Przewóz towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju
W przypadku przewozu towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju podmiot wysyłający jest obowiązany, przed rozpoczęciem przewozu towaru przesłać do rejestru zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i następnie przekazać ten numer przewoźnikowi. Takie zgłoszenie dokonywane przez podmiot wysyłający winno zawierać następujące dane:
- planowaną datę rozpoczęcia przewozu;
- dane podmiotu wysyłającego obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę, adres zamieszkania albo siedziby i numer identyfikacji podatkowej albo numer, za pomocą którego podmiot ten jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej;
- dane podmiotu odbierającego obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę, adres zamieszkania albo siedziby i numer identyfikacji podatkowej podmiotu odbierającego albo numer, za pomocą którego podmiot odbierający jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej;
- dane adresowe miejsca załadunku towaru;
- dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu, w szczególności rodzaj towaru, pozycję CN lub podkategorię PKWiU, ilość, masę brutto lub objętość towaru.
Takie zgłoszenie ma obowiązek uzupełnić przewoźnik przed rozpoczęciem przewozu towaru o:
- dane przewoźnika obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę, adres zamieszkania albo siedziby i numer identyfikacji podatkowej albo numer, za pomocą którego przewoźnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej;
- numery rejestracyjne środka transportu;
- datę faktycznego rozpoczęcia przewozu towaru;
- planowaną datę zakończenia przewozu towaru;
- numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane;
- dane adresowe miejsca dostarczenia towaru albo miejsce zakończenia przewozu na terytorium kraju (dla dostawy wewnątrzwspólnotowej towarów);
- numer dokumentu przewozowego towarzyszącego przewożonemu towarowi.
W dostawie towarów po zakończeniu przewozu podmiot odbierający ma obowiązek uzupełnić zgłoszenie o informację o odbiorze towaru – nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu dostarczenia towaru.
Przewóz towaru rozpoczynającego się na terytorium państwa członkowskiego (nabycie wewnątrzwspólnotowe towarów) albo z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju (import)
W przypadku przewozu towaru z terytorium państwa członkowskiego (nabycia wewnątrzwspólnotowego towarów) albo z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju (import) sytuacja wygląda następująco:
Podmiot odbierający jest obowiązany przesłać do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu na terytorium kraju, zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i przekazać ten numer przewoźnikowi. Zgłoszenie winno zawierać identyczne informacje jak w powyższym punkcie „Przewóz towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju”.
Tak wypełnione zgłoszenie przewoźnik jest obowiązany uzupełnić przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju o następujące informacje:
- dane przewoźnika obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę, adres zamieszkania albo siedziby i numer identyfikacji podatkowej albo numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej;
- numery rejestracyjne środka transportu;
- miejsce i datę rozpoczęcia przewozu na terytorium kraju;
- planowaną datę zakończenia przewozu towaru;
- numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy o transporcie drogowym, o ile są wymagane;
- numer dokumentu przewozowego towarzyszącego przewożonemu towarowi.
Po zakończeniu przewozu podmiot odbierający ma obowiązek uzupełnić zgłoszenie o informację o odbiorze towaru, nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu dostarczenia towaru.
Transport towarów przez terytorium Polski
Trzeci z przypadków dotyczy przewozu towarów przez terytorium Polski, np. z Niemiec do Słowacji. W tej sytuacji wszystkie obowiązki leżą po stronie przewoźnika. Przewoźnik musi dokonać zgłoszenia w następujący sposób. Przewoźnik jest obowiązany przesłać do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju, zgłoszenie i uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia.
Przesyłając zgłoszenie przewoźnik musi podać następujące informacje:
- dane przewoźnika obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę, adres zamieszkania albo siedziby i numer identyfikacji podatkowej albo numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej, jeżeli jest obowiązany go posiadać;
- dane nadawcy towarów obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę i adres zamieszkania albo siedziby;
- dane odbiorcy towarów obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę i adres zamieszkania albo siedziby;
- datę i miejsce rozpoczęcia przewozu towaru na terytorium kraju;
- miejsce zakończenia przewozu towaru na terytorium kraju;
- planowaną datę zakończenia przewozu towaru na terytorium kraju;
- dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu, w szczególności rodzaj towaru, pozycję CN lub podkategorię PKWiU, ilość, masę brutto lub objętość towaru;
- numer dokumentu przewozowego towarzyszącego przewożonemu towarowi;
- numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy o transporcie drogowym, o ile jest wymagane;
- numery rejestracyjne środka transportu.
Ustawa wprowadza także sankcje. Na mocy art. 22 ust. 1 ustawy w przypadku:
- niedokonania zgłoszenia przez przewoźnika,
- stwierdzenia, że towar nie odpowiada co do rodzaju, ilości, masy lub objętości wskazanych przez przewoźnika w zgłoszeniu
na przewoźnika nakładana będzie kara pieniężna w wysokości 20 000 zł.
Dodatkowo, gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o wymagane ustawą dane (o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 3), także na przewoźnika nakładana będzie kara pieniężną w wysokości 5000 zł.
Nadto w przypadku gdy przewoźnik:
- nie wykona obowiązku, o którym mowa w art. 8 ust. 1 (aktualizacja danych w zgłoszeniu),
- zgłosi dane niezgodne ze stanem faktycznym, inne niż dotyczące towaru
na przewoźnika nakładana będzie kara pieniężna w wysokości 10 000 zł.
Istotnym elementem całego systemu będzie dysponowanie przez kierującego numerem referencyjnym, który winien on, jak już wskazano, otrzymać przed rozpoczęciem przewozu. Z przewozem bez tego numeru wiąże się grzywna. Na mocy art. 32 ust. 1 ustawy w przypadku stwierdzenia w trakcie kontroli rozpoczęcia przewozu towaru przez kierującego bez numeru referencyjnego, bez dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu przesunięcia międzymagazynowego, kierujący podlegać będzie karze grzywny w wysokości od 5000 do 7500 zł.
Marcin Wika – Radca Prawny
Kancelaria CSW Więckowska i Partnerzy Radcy Prawni